SERBEST BÖLGE MALİ - KAMBİYO MEVZUATI

1. GELİR / KURUMLAR VERGİSİ

• Serbest Bölge Kazanç İstisnası: İmal Edilen Ürünlerin Yurt İçine Satışında 01.01.2025 Tarihinden İtibaren Serbest Bölge Kazanç İstisnası Uygulanmaz.

• Üretim Dışı Faaliyetlerden
• Serbest Bölge Dışında Üretilen Malların Satışından
• Faaliyet Ruhsatında Belirtilen Alan Dışında Üretilen Malların Satışından – Serbest
• Serbest Bölgede Veya Serbest Bölge Dışında Fason Olarak İmal Ettirilen Ürünlerin Satışından Elde Edilen Kazançlar Serbest Bölge Kazanç İstisnası Kapsamında Değerlendirilmez.

1. 2024 Hesap Dönemi: Avrupa Birliğine Tam Üyeliğin Gerçekleştiği Tarihi İçeren Yılın Vergilendirme Döneminin Sonuna Kadar Serbest Bölgelerde Üretim Faaliyetinde Bulunan Mükelleflerin

• Bu Bölgelerde İmal Ettikleri Ürünlerin Satışından Elde Ettikleri Kazançları İle
• Serbest Bölgelerde, Bakım, Onarım, Montaj, Demontaj, Elleçleme, Ayrıştırma, Ambalajlama, Etiketleme, Test Etme, Depolama Hizmeti Alanlarında Faaliyette Bulunan Ve Hizmetin Tamamını Türkiye'de Yerleşmiş Olmayan Kişilerle, İşyeri, Kanuni Ve İş Merkezi Yurt Dışında Bulunanlara Veren Hizmet İşletmelerinin, Söz Konusu Hizmetlere Konu Malların Serbest Bölgelerden Türkiye'ye Herhangi Bir Şekilde Girişi Olmaksızın Yabancı Bir Ülkeye Gönderilmesi Şartıyla Bu Hizmetlerden Elde Ettikleri Kazançları Gelir Veya Kurumlar Vergisinden Müstesnadır.
• Bu İstisnanın 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 Üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (6) Numaralı Bendinin (B) Alt Bendi İle 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15 İnci Ve 30 Uncu Maddeleri Uyarınca Yapılacak Tevkifata Etkisi Yoktur.

1. 2025 Ve İleriki Hesap Dönemleri: Avrupa Birliğine Tam Üyeliğin Gerçekleştiği Tarihi İçeren Yılın Vergilendirme Döneminin Sonuna Kadar Serbest Bölgelerde Üretim Faaliyetinde Bulunan Mükelleflerin Bu Bölgelerde İmal Ettikleri Ürünlerin Yalnızca Yurt Dışına Satışından Elde Ettikleri Kazançları Gelir Veya Kurumlar Vergisinden Müstesnadır.

• Ücret İstisnası: Bu bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az %85’ini yurt dışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir. Yurt İçinden Serbest Bölgeye Fason İmalat Kapsamında Getirilen Veya Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında Yurt Dışından Bölgeye Getirilen Maddelerin Bölge İçinde Çeşitli İşlemlere Tabi Tutulduktan Sonra Ülke İçine Geri Gönderilen Veya Bu Ürünlerden Yurt Dışına İhraç Edilen Ürün Bedelleri, %85 İhracat Tutarının Hesaplanmasında Dikkate Alınmayacaktır. Bölgedeki İşletmelerin Fason İmalat Yanında Ayrıca Bölge İçinde Üretim Ve İhracat Yapmaları Durumunda İse, Kanunda Belirtilen Şartları Taşıyıp Taşımadıklarının Tespitinde Fason İmalat Dışında Üretim Yapılan Ve İhraç Edilen Ürün Bedelleri Dikkate Alınacaktır. Yurt Dışı Müşterilerin Talebi Doğrultusunda Üretime Sevk Edilen Hammaddelerin, Çeşitli Üretim Safhalarından Geçirildikten Sonra Şişeleme Ve Ambalajlama İşlemi Yapılmadan Farklı Bir (GTİP) Numarası Almak Suretiyle Kilogram Olarak Sıvı Yarı Mamul Halinde İhraç Edilmesi Halinde, Söz Konusu Yarı Mamul Üretiminde Çalışan Personelin Gelir Vergisi Stopaj Teşvikinden Yararlanması Mümkün Bulunmaktadır.
• Damga Vergisi İstisnası: Bu Bölgelerde Gerçekleştirilen Faaliyetlerle İlgili Olarak Yapılan İşlemler Ve Düzenlenen Kâğıtlar Damga Vergisi Ve Harçlardan Müstesnadır.
• İhraç Kayıtlı Satış: Serbest Bölgede ÜRETİM Faaliyetinde Bulunan Üretici Firmaların Ürünlerini, AYNI / BAŞKA BİR SERBEST BÖLGEDE Faaliyette Bulunan İHRACATÇILARA, Yurt Dışına Satılması KAYDIYLA Teslim Etmeleri De Yurt Dışına Satış Olarak Değerlendirilecektir. Bu Şekilde İhracat Kaydıyla Yapılan Teslimlerde, Üretici Firmalar İstisnadan Yararlanacağından, İhracatı Gerçekleştiren Firmaların İstisnadan Yararlanması Mümkün Değildir. Söz Konusu Malların, İhracatçıya Teslim Tarihini Takip Eden Ay Başından İtibaren 3 AY İçinde İhraç Edilmesi Zorunludur. Bu Sürede İhraç Edilmemesi Halinde, Bu Mallara İlişkin Yurt Dışı Satış Gerçekleşmemiş Olarak Değerlendirilir. Tamamen Veya Kısmen İhraç Kaydıyla Mal Satanlar İhracatın Fiilen Gerçekleştirildiğine İlişkin Belgeler De Dâhil Olmak Üzere YMM Raporuna Ek Yapılmak Ve Ayrıntıları YMM Raporunda Belirtilmek Suretiyle Düzenlenecek Faaliyet Raporunu, Dönemin Kapandığı Ya Da Faaliyetin Son Bulduğu Veya Toplam Satışın Yapıldığı Tarihi İzleyen Aydan Sonraki Dördüncü Ayın 15 İnci Günü (Yıl Sonuna İlişkin Olanlar Nisan Ayının 15. Günü) Vergi Dairesine Teslimi Gerekir.
• Fason Hizmet Temini: İmalat Faaliyetinin Serbest Bölgede Yapılması Gerekmekte Olup İmalat Sürecinde Düğme Dikimi, Ütüleme Gibi Belli Safhalarında Dışarıdan Fason Hizmet Satın Alınması Halinde Kendi İşçilik Maliyetinden Daha Az ise İstisna Uygulamasına Engel Teşkil Etmemektedir.
• Yurtiçi Asgari Kurumlar Vergisi: Serbest Bölgeler Kanunu Kapsamında Vergiden İstisna Edilen Kazançlar Yurtiçi Asgari Kurumlar Vergisi Hesabında Dikkate Alınmaz.

1. KDV

• Serbest Bölgedeki Alıcıya Gönderilen Ve Serbest Bölgeye Vasıl Olan Mallar İhracat Kapsamında KDV’den Tam İstisnadır.
• Serbest Bölgelerdeki Müşteriler İçin Yapılan ve  Serbest Bölgelerde Faydalanılan Fason Hizmetler KDV’den Tam İstisnadır.
• Serbest Bölge Hükümlerinin Uygulandığı Mallar İthalat İstisnası Kapsamında KDV’den Kısmi İstisnadır. Özel Tüketim Vergisinden De İstisnadır.
• Serbest Bölgelerde Verilen Hizmetler İle Serbest Bölgelere Veya Bu Bölgelerden Yapılan İhraç Amaçlı Yük Taşıma İşleri KDV’den Kısmi İstisnadır. Hizmet ifa edenin serbest bölgede faaliyette bulunma ruhsatının olup olmaması bu istisnanın uygulanmasına engel teşkil etmemektedir.

• Bu Durumda Serbest Bölge Mükelleflerine Türkiye’de Verilen Ve Fason Hizmet Niteliği Taşımayan Hizmetler KDV’ye Tabidir. Yurt İçinden Serbest Bölgeye Verilen Telekomünikasyon Hizmetleri KDV'ye Tabidir. Türkiye'de Faaliyette Bulunan Mükellefin, Rapor, Görüş, Yazı, Onay Hazırlanması Amacıyla Serbest Bölgeye Gidip İnceleme, Kontrol, Denetleme V.B. Yapması Söz Konusu Hizmetle İlgili Ön Hazırlık Ve Veri Toplama Mahiyetindedir. Bu Hizmet, Serbest Bölgede İfa Edilen Bir Hizmet Olmadığından Genel Hükümler Çerçevesinde KDV'ye Tabi Olacaktır.
• Serbest Bölgede Faaliyet Gösteren Ve Gerçek Usulde KDV Mükellefiyeti Bulunmayan Firmaya Fiilen Verilen Servis Taşımacılığı Hizmeti, Alıcı KDV Tevkifatı Yapmakla Sorumlu Tutulanlar Arasında Yer Almadığından Tevkifata Tabi Tutulmayacaktır. Ancak, Söz Konusu Servis Taşımacılığı Hizmetini Organizatör Olarak Alan Aracı Firmanın, Alt Firmalardan Bu Hizmeti Alarak İfa Etmesi Durumunda, Alt Firmalardan Alınan Söz Konusu Hizmetler Nedeniyle Tevkifat Uygulanacağı Tabiidir.

1. ÖTV

• 7491 Sayılı Kanunla Özel Tüketim Vergisi Açısından Serbest Bölgeye Yapılan Teslimler İhracat Olarak Değerlendirilmemiş Ve İhracat İstisnası Kapsamından Çıkartılmıştır. Buna Göre, 28.12.2023 Tarihinden İtibaren Serbest Bölgeye Yapılan Teslimlerin ÖTV Kanunun 5. Maddesine Göre İhracat İstisnası Kapsamında Olmadığı Hüküm Altına Alınmıştır.

1. 32 SAYILI KARARNAME

• Gümrük beyannamesine tabi tutulan ihrakiye satış ve teslimi dâhil 27.10.1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı malların teslimine ilişkin akdedilen menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden yerine getirilebilir.

1. SERBEST BÖLGEYE DÜZENLENECEK İHRACAT FATURASI

•  Serbest Bölgedeki Alıcıya Düzenlenen Fatura

•  Gümrük Çıkış Beyannamesi Ekinde Düzenlenen Bir Fatura İse İhracat E-Faturası Olarak Düzenlenmelidir.
•  Serbest Bölge İşlem Formu Vb. Başka Bir Belge Ekine Alındığı Durumlarda Alıcı Da E-Fatura Mükellefi İse İhracat E-Faturası Şeklinde Değil, Eskisi Gibi E-Fatura Olarak Düzenlenmelidir.
•  Alıcı E-Faturaya Kayıtlı Değilse Ve Gönderici E-Arşiv Fatura Olarak Düzenlenmelidir.

1. SERBEST BÖLGE % 2 DÖVİZ DÖNÜŞÜM DESTEĞİ

• Yurt Dışı Kaynaklı Döviz: Firmaların Döviz Cinsi İhracat Gelirleri ….. SERBEST BÖLGEDE FAALİYET GÖSTEREN FİRMALARIN Yurt Dışına Yaptıkları Satışlara İlişkin Döviz Gelirlerini İfade Eder.
• İhracatçı Firmaların 16 Ocak 2020 Tarihli İhracat Genelgesinin Ek 1 İnci Maddesi Kapsamında Merkez Bankasına Satmakla Yükümlü Oldukları İhracat Bedeli Dövizler, ….. SERBEST BÖLGEDE FAALİYET GÖSTEREN FİRMALARIN Yurt Dışına Yaptıkları Satışlara İlişkin Dövizlerin Banka Aracılığıyla Merkez Bankasına Satışı Sırasında, Firmaların 1 Ay Boyunca Döviz Alımı Yapmamayı Taahhüt Etmesi Halinde, Taahhüt Sahibi Firmalara Dönüşüm Kuru Üzerinden Türk Lirasına Çevrilen Tutarın %2’si Kadar Döviz Dönüşüm Desteği Merkez Bankasınca Ödenir.
• SERBEST BÖLGE İŞLEM FORMUNUN 10 Numaralı Hanesinde Kayıtlı Banka Dışındaki Bir Banka Tarafından Döviz Dönüşüm Desteğine Aracılık Edilmesi Durumunda İşlemi Yapan Banka Serbest Bölge İşlem Formunun 10 Numaralı Hanesinde Belirtilen Bankanın Dönüşüm Desteğine Konu Edilen Tutar İçin Daha Önce Destek Ödemesi Yapılmadığına İlişkin Teyidini Almadan Merkez Bankasına Bu Uygulama Talimatı Kapsamında Döviz Satışı Yapamaz.
• Serbest Bölgede Faaliyet Gösteren Firmaların Yurtdışına Yaptıkları Satışlara İlişkin Dövizler İçin Serbest Bölge Müdürlüğünce Onaylı SERBEST BÖLGE İŞLEM FORMU, Aracı Bankaya İbraz Edilmedikçe Döviz Dönüşüm Desteğinden Faydalanılamaz. İbraz Edilen Ve Aracı Bankaca Kontrol Edilen Serbest Bölge İşlem Formu Bilgileri İşleme Aracılık Eden Banka Nezdinde Elektronik Ortamda Saklanır.

G) SERBEST BÖLGE FONLARI

- Üreticiler Tarafından Gerçekleştirilecek Mal Hareketlerinde
·    Yurtdışında Serbest Bölgeye Getirilen Malların CIF Bedeli Üzerinden %0,1
·    Bölgeden Türkiye'ye Gönderilen Malların Fatura Bedeli (FOB) Üzerinden %0,9 Oranında Özel Hesap Ücreti Alınır.

-     Bölge İçi Mal Satışlarından Özel Hesap Ücreti Ödenmez.

-     Üreticiler Dışındaki Mükellefler Kurumlar Vergisine Tabi Oldukları İçin Özel Hesap Ücreti Ödemezler.

-     Yatırım Amaçlı Olarak Yurtdışından Getirilen Mallar İçin Özel Hesap Ücreti Tahsil Edilmez.

-     Yurtdışından İşlenmek Üzere Bedelsiz Olarak Alınan Mallar İçin De Özel Hesap Ücreti Tahsil Edilmez.